درز انبساط شانه ای
درز انبساط شانه ای برای پل‌هایی که دارای ترافیک سنگین هستند مناسب است. شاید برای شما سوال شود که وظیفه اصلی درز انبساط چیست؟
درز انبساط برای کنترل پل در برابر تغییرات دمایی که باعث انقباض یا انبساط سازه می‌شوند، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
قطعا همه پل‌ها را نمی‌توان از متریال خاص و یک‌سانی ساخت. زیرا موارد گوناگون در نوع سازه تاثیر دارند. درز انبساط نیز در مدل‌های مختلفی تولید می‌شود که معمولا از هرکدام برای نوع خاصی از پل استفاده می‌کنند.
ما در این مطلب به بررسی درز انبساط و مدل شانه‌ای یا انگشتی آن می‌پردازیم، پس تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.
چرا باید از درز انبساط در ساخت پل استفاده کرد؟
همه ما می‌دانیم که پل‌ها محلی معلق برای تردد هستند و لازم است از مقاومت بالایی برخوردار باشند. این که پل بتواند بار ترافیک را به خوبی تحمل کند و همچنین در اثر تغییرات دما دچار آسیب نشود، تنها با استفاده از درز انبساط ممکن است.
درز انبساط پل، روی درز بین عرشه و قطعات دال نصب شده و در واقع جزء اجزای غیر سازه‌ای محسوب می‌شود.
درز انبساط پل باید به‌گونه‌ای طراحی شود که در هوای سردسیر و زیر بارش برف و باران، در هوای گرم و مرطوب و به طور کلی در تمام دماهای مختلف سازگاری داشته باشد.
همچنین تغییرات دما که باعث انقباض و انبساط پل می‌شود را خنثی کند. با این کار از آسیب‌های مختلفی که به پل وارد می‌شود جلوگیری خواهد شد.
استفاده از درز انبساط پل چه مزایایی دارد؟
درز انبساط بسیار کاربردی است و استفاده از آن مزایای زیادی برای ما به دنبال دارد که عبارتند از:
- درز انبساط باعث حفظ پیوستگی در سطح پل می‌شود.
- پل را در برابر شرایط جوی و بار ترافیک و همچنین حوادثی مانند زلزله مقاوم می‌کند.
- در اثر افزایش مقاومت پل، عمر سازه را بالا می‌برد.
- از پوسته پوسته شدن سطح پل جلوگیری کرده و مقاومت سطح را افزایش می‌دهد.
- هزینه‌های نگهداری و تعمیر پل تا حد زیادی کاهش می‌یابد.
درز پل برای چه نوع پلی استفاده می‌شود؟
تفاوتی ندارد درز انبساط شانه ای باشد یا دیگر مدل‌ها، در هر صورت باید درز انبساط را در پلهای زیر تعبیه کرد:
- پلهای پیش‌تنیده
- پلهای بتنی
- پلهای فلزی
- پلهای آزادراه
همچنین از درز انبساط پل به‌عنوان درز انقطاع در ساختمان و درز انقطاع و انبساط در پارکینگ استفاده می‌شود.
درز انبساط شانه ای (انگشتی) چیست؟
اینکه این درز را شانه‌ای می‌نامند به دلیل تشکیل آن از عنصر‌های غیر متقارن یا متقارن است. این درز ظاهری شبیه به دندان اره، شانه یا صفحات سینوسی دارد.
برخی نیز درز انبساط شانه‌ای را شبیه به انگشت‌های دست می‌دانند. از این رو با نام انگشتی نیز شناخته می‌شود. این درز انبساط قابل استفاده در سازه‌های بتنی است و از ایجاد ترک در آنها جلوگیری می‌کند.
درز انبساط در مدلی که از عناصر غیر متقارن تشکیل شده است برای جابه‌جایی‌های کوچک مورد استفاده قرار می‌گیرد و در اصطلاح به آن درز انبساط طره‌ای نیز می‌گویند.
در این بین درز انبساط شانه ای با عناصر غیر متقارن، بیشتر در پل‌هایی با جابه‌جایی بزرگ مورد استفاده قرار می‌گیرد. لازم به ذکر است که در اصطلاح آن را درز شانه‌ای پشتیبانی شده نیز می‌نامند.
همچنین باید گفت امروزه سازه‌های بتنی بزرگ و بلندی ساخته می‌شود که ممکن است در اثر انقباض و انبساط دچار تغییر و آسیب‌های جزئی یا شدید شوند.
در صورتی که ساختمان‌سازان فکری برای این تغییر نکنند؛ خیلی زود با پیامدهای آن که شامل ترک یا حتی ترکیدن بتن است مواجه می‌شوند.
در نتیجه باید گفت استفاده از درز انبساط علاوه بر پل، برای سازه‌های بلند بسیار ضروری است.
کاربرد درز انبساط شانه ای
دلیل استفاده از این درز انبساط، راحتی پل در حین انقباض و انبساط است که اگر نباشد، پل ممکن است دچار شکستگی شود.
مواردی مانند تردد زیاد یا حوادث طبیعی مثل زلزله باعث لغزش، انقباض و انبساط بخش‌های مختلف پل شده که از کاربردهای اساسی درز انبساط می‌توان به تسهیل در این اتفاق اشاره کرد.
اجزای درز انبساط شانه ای
درز شانه‌ای پل برای اینکه بتواند به وظایف خود عمل کند باید از اجزای زیر تشکیل شده باشد:
- نوار مهاربندی: این نوار معمولا در درزهای انبساط پل تعبیه شده است تا از آسیب به پل در اثر فشار آب و هوا جلوگیری شود.
- ورقه‌های مانع: بیشتر برای تحمل آثار ناشی از حرارت تعبیه می‌شوند و جنس آنها معمولا از فولاد یا آلومینیوم است.
همچنین برای عدم نفوذ آب در پل و درز انبساط باید از لایه‌ای آسفالت در نقطه اتصال دو بخش پل استفاده شود.
استفاده از درز انبساط شانه ای چه مزایای دارد؟
علاوه بر مزایای کلی استفاده از درز انبساط، می‌توان به موارد زیر برای نوع شانه‌ای آن اشاره کرد:
- پل را بری عبور وسایل نقلیه سنگین و پرسرعت مقاوم می‌کند.
- این نوع درز انبساط در حین تردد وسایل نقلیه صدای بسیار کمی تولید می‌کند.
- نصب این درز انبساط آسان و سریع است.
- تعمیر و نگهداری راحتی دارد.
- سیستم انکوریج قابل اطمینانی دارد.
جمع‌بندی
درز انبساط شانه ای یکی از انواع درزهای تولید شده است که به دلیل ظاهری شبیه به انگشتان دست با اصطلاح درز انبساط انگشتی نیز شناخته می‌شود.
این درز انبساط وظیفه دارد سازه‌های بلند و به ویژه پل‌ها را در برابر تغییراتی که در اثر انقباض و انبساط ایجاد می‌شوند، حفظ کند.
همچنین در پل‌هایی که بار ترافیکی سنگینی روی آنها وجود دارد، باید بار را به بخش‌های اصلی پل مانند ستون انتقال دهد.
این کار باعث می‌شود عمر پل یا سازه بالا رود و همچنین مقاومت آن در برابر عوامل طبیعی مثل زلزله یا تغییرات آب وهوایی که باعث انقباض و انبساط می‌شوند افزایش یابد.
